قوز قرنیه یا کراتوکونوس چیست؟ قوز قرنیه (کراتوکونوس) یک بیماری چشمی است که در آن قرنیه، که قسمت شفاف و گنبدی شکل جلوی چشم است، به طور غیرطبیعی نازک و مخروطی شکل می‌شود که معمولاً در سنین نوجوانی در افراد بروز می کند. این تغییر شکل باعث اختلال در توانایی قرنیه برای متمرکز کردن نور به درستی روی شبکیه ی چشم می شود و می تواند موجب تاری دید، حساسیت به نور، در برخی موارد آستیگماتیسم و سایر مشکلات بینایی دیگر شود. ما در این مطلب دید برتر قصد داریم تا به جزئیات قوز قرنیه به صورت کامل بپردازیم.
علت قوز قرنیه یا کراتوکونوس چیست؟
علت دقیق قوز قرنیه یا کراتوکونوس چیست؟ هنوز کاملاً شناخته نشده است، اما محققان معتقدند که این بیماری ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و بیوشیمیایی است. همچنین کراتوکونوس می تواند به عوامل دیگری مانند ساختار ضعیف قرنیه، عدم تعادل آنزیمی، اختلالات سیستم ایمنی، عوامل مرتبط با هورمون ها و … بستگی داشته باشد.
علائم بیماری قوز قرنیه چیست؟
علائم قوز قرنیه به دلیل تغییر شکل و نازک شدن قرنیه ایجاد می‌شود و معمولاً به‌تدریج با پیشرفت بیماری ظاهر می شوند. این علائم می توانند شدت های مختلفی داشته باشند و بسته به مرحله بیماری، متفاوت باشند. در ادامه، علائم این بیماری با جزئیات آورده شده‌اند:
حساسیت به نور
افراد مبتلا به بیماری اغلب به نور شدید حساس هستند و ممکن است باعث ناراحتی، درد یا کاهش وضوح دید فرد شوند.
نزدیک‌بینی
همراه با آستیگماتیسم، بسیاری از افراد نزدیک بین می شوند، که به معنای دشواری و تاری در دیدن اشیاء دور است.
تاری دید
یکی از اولین و شایع ترین علائم قوز قرنیه است. به دلیل تغییر شکل قرنیه، نور به درستی روی شبکیه متمرکز نمی‌شود. بیماران ممکن است از سختی در دیدن جزئیات یا خطوط دقیق شکایت کنند.
آستیگماتیسم نامنظم
قرنیه به شکل مخروطی تغییر می کند، که باعث ایجاد آستیگماتیسم نامنظم می‌شود. لازم به ذکر است که این نوع آستیگماتیسم با عینک معمولی به خوبی اصلاح نمی‌شود و نیاز به لنزهای تخصصی دارد.
دید هاله‌ای و چند تصویری
در شب یا محیط های کم نور، بیماران ممکن است هاله های نوری اطراف چراغ ها ببینند. همچنین ممکن است هنگام دیدن اشیاء، چندین تصویر شبح‌مانند از همان شیء را ببینند (دیپلوی).
ویژگی‌های قوز قرنیه:
ویژگی های کراتوکونوس به خاطر اینکه زیاد هستند باید با دقت به آن اهمیت داده شود. اینجا به صورت جامع به بررسی ویژگی های آن پرداخته می‌شود:
ویژگی های ساختاری (فیزیکی)
قرنیه در قسمت مرکزی یا نزدیک به مرکز، نازک‌تر می‌شود. قوز قرنیه معمولاً در نوجوانی یا اوایل بیست سالگی آغاز می‌شود و ممکن است طی چندین سال به‌تدریج بدتر شود. از ویژگی های ساختاری آن می توان به برآمدگی قرنیه، ضعف کلاژنی، عدم تقارن دید و … اشاره کرد.
ویژگی‌های بالینی
همان ویژگی های اولیه ای که در بالا ذکر شدند هستند به علاوه ی برجستگی واضح قرنیه که ممکن است با چشم غیر مسلح دیده شود. در موارد پیشرفته، ممکن است پارگی لایه دسـمه رخ دهد و مایعات وارد قرنیه شوند. این وضعیت باعث تورم قرنیه، درد شدید، و کاهش ناگهانی دید می‌شود و حتی ممکن است یک چشم بیشتر از چشم دیگر تحت تأثیر قرار بگیرد.
ویژگی‌های تشخیصی
یکی از ابزار های کلیدی برای تشخیص قوز قرنیه، روش نقشه‌ای توپوگرافی قرنیه است که نقشه ای دقیق از انحنای قرنیه تهیه می‌کند و نازک شدن و برآمدگی را نشان می‌دهد. قوز قرنیه باید از بیماری‌های دیگری نیز که ممکن است باعث نازک شدن یا تغییر شکل قرنیه شوند (مانند قوز قرنیه پس از جراحی یا التهاب قرنیه) تفکیک شود.
دستگاه‌های تصویربرداری سه بعدی که تغییرات ضخامت، انحنا و اعوجاج قرنیه را به دقت نشان می‌دهند نیز ابزاری مناسب برای تشخیص بیماری هستند.
ویژگی‌های مرتبط با پیشرفت بیماری
در مراحل اولیه تغییرات خفیف در انحنا و ضخامت قرنیه و سپس آستیگماتیسم قابل اصلاح با عینک را شاهد هستیم. در مرحله ی میانی می توانیم افزایش نازکی و برجستگی قرنیه و همچنین نیاز به لنزهای سخت یا هیبریدی برای اصلاح دید را به خوبی مشاهده کنیم. در نهایت نازک شدن شدید و پارگی احتمالی لایه های داخلی قرنیه به همراه کاهش شدید دید حتی با کمک ابزارهای اپتیکی اتفاق می افتند.
بد نیست به این اشاره کینم که قوز قرنیه معمولاً به‌صورت تدریجی پیشرفت می‌کند و ممکن است پس از 30 تا 40 سالگی تثبیت شود. حتی در برخی موارد نادر، پیشرفت سریع تری مشاهده می‌شود.
پیشگیری از پیشرفت قوز قرنیه
راه هایی وجود دارند که می توانید با دانستن آنها تا حدودی از پیشرفت قوز قرنیه جلوگیری کنید:
اجتناب از مالش چشم‌ها و استفاده از عینک آفتابی برای محافظت در برابر نور UV در روز یکی از مهمترین راه ها برای پیشگیری است. همچنین کنترل آلرژی ها و التهاب های چشمی نیز تا حدودی می تواند نتیجه مثبت بدهد.
درمان قوز قرنیه
روش‌های مختلفی برای درمان و جلوگیری از پیشرفت قوز قرنیه وجود دارد، از راه های ساده مانند استفاده از لنز های تماسی تا جراحی های پر هزینه و زمان بر که درمان آن بستگی به شدت بیماری، میزان پیشرفت آن و تأثیر آن بر بینایی دارد.
درمان ها شامل روش های غیر تهاجمی، نیمه تهاجمی و جراحی هستند. هدف اصلی درمان ها، بهبود دید، کاهش علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری است. برای اطلاعات بیشتر می توانید به مطلب دید برتر روش های اصلاح قوز قرنیه مراجعه کنید.
در کل برای همه ی افراد توصیه می شود که اگر دچار علائمی که در بالا ذگر شد هستید بهترین راه موجود مراجعه منظم به چشم پزشک است زیرا که اگر بیماری تشخیص داده نشود و سریع پیشرفت کند ممکن است باعث زخم شدن قرنیه و حتی نابینایی شود.
