لوچی چشم چیست؟
لوچی چشم یا استرابیسم یک اختلال چشمی است که در آن دو چشم به طور همزمان نمی توانند به یک نقطه نگاه کنند. در حالت عادی، هر دو چشم به صورت هماهنگ به یک نقطه تمرکز می کنند تا مغز بتواند تصاویر دریافت شده از هر دو چشم را ترکیب کند و یک تصویر واحد و واضح ایجاد کند. اما در افراد مبتلا به لوچی، این هماهنگی از بین می رود و یکی از چشم ها ممکن است به داخل، خارج، بالا یا پایین منحرف شود. انواع لوچی چشم عبارتند از:
- لوچی به سمت داخل (ایزوتروپی): چشم به سمت بینی منحرف می شود.
- لوچی به سمت خارج (اگزوتروپی): چشم به سمت بیرون (گوش) منحرف می شود.
- لوچی به سمت بالا (هیپرتروپی): چشم به سمت بالا منحرف می شود.
- لوچی به سمت پایین (هیپوتروپی): چشم به سمت پایین منحرف می شود.
تشخیص و درمان زود هنگام لوچی اهمیت بالایی دارد، زیرا می تواند از مشکلات طولانی مدت بینایی مانند تنبلی چشم و دوبینی پیشگیری کند.
دوبینی چگونه ایجاد می شود؟
دوبینی یا دیپلوپیا زمانی رخ می دهد که مغز نتواند تصاویر دریافتی از دو چشم را به درستی ترکیب کند. این وضعیت باعث می شود فرد یک جسم واحد را به صورت دو تصویر مجزا ببیند. دوبینی می تواند موقتی یا دائمی باشد و دلایل مختلفی داشته باشد.
در حالت عادی، هر دو چشم به صورت هماهنگ به یک نقطه تمرکز می کنند و مغز تصاویر هر دو چشم را با هم ترکیب می کند تا یک تصویر سه بعدی و شفاف ایجاد شود. اما اگر این هماهنگی بین چشم ها مختل شود، مسیر های دید چشم ها با یکدیگر هم خوانی ندارند و مغز نمی تواند تصاویر را هم پوشانی کند. نتیجه این اختلال، مشاهده دوباره یا چندگانه یک جسم است.
ارتباط لوچی چشم و دوبینی:
لوچی چشم و دوبینی ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند. در ادامه به بررسی دلایل، مکانیسم ها، انواع دوبینی ناشی از لوچی، و روش های درمان آن می پردازیم:
لوچی چشم چگونه باعث دوبینی می شود؟
در افراد مبتلا به لوچی چشم، چشم ها هماهنگی لازم را ندارند و هر کدام به جهتی متفاوت نگاه می کنند. این ناهماهنگی باعث می شود که تصاویر دریافتی از هر چشم با هم همخوانی نداشته باشند و فرد دچار دوبینی دوچشمی شود.
- اگر مغز نتواند این دو تصویر را با هم ترکیب کند، نتیجه آن دوبینی آشکار خواهد بود.
- در کودکان، مغز معمولاً با نادیده گرفتن تصویر یکی از چشم ها، دوبینی را از بین می برد، اما این می تواند باعث کاهش بینایی در آن چشم شود.
- در بزرگسالان، مغز انعطاف کمتری دارد و نمی تواند به راحتی تصویر یکی از چشم ها را حذف کند، بنابراین دوبینی بیشتر دیده می شود.
انواع دوبینی ناشی از لوچی کدامند؟
دوبینی ناشی از لوچی می تواند به دو شکل اصلی ظاهر شود:
دوبینی دوچشمی
این نوع دوبینی زمانی رخ می دهد که دو چشم هم زمان باز هستند و زمانی که یکی از چشم ها بسته شود، از بین می رود. همچنین این حالت مستقیم ترین نتیجه لوچی چشم است، زیرا چشم ها به صورت ناهماهنگ عمل می کنند. یعنی فرد ممکن است دو تصویر از یک جسم را ببیند که با فاصله از هم قرار دارند (به صورت عمودی، افقی یا حتی زاویه دار).
دوبینی تکچشمی
این نوع دوبینی حتی زمانی که یک چشم بسته است نیز باقی می ماند. معمولاً به دلیل مشکلات قرنیه، عدسی یا شبکیه ایجاد می شود و کمتر به لوچی مرتبط است.
بهتر است اشاره کنیم که اگر دوبینی با بستن یک چشم از بین برود، به احتمال زیاد ناشی از لوچی است. اما اگر حتی با یک چشم بسته هم وجود داشته باشد، علت آن می تواند مشکلات دیگری مانند آستیگماتیسم، آب مروارید یا مشکلات قرنیه باشد.
علل دوبینی ناشی از لوچی چیست؟
از علت های اصلی دوبینی ناشی از لوچی عبارتند از:
۱. ضعف عضلات چشم
عضلاتی که مسئول حرکت چشم هستند، در بعضی موارد ضعیف یا ناهماهنگ می شوند. این ضعف باعث می شود که یکی از چشم ها به درستی حرکت نکند و منجر به انحراف دید و دوبینی شود.
۲. مشکلات عصبی
- مغز از طریق اعصاب جمجمه ای، عضلات چشم را کنترل می کند.
- آسیب یا اختلال در این اعصاب (مانند فلج عصب سوم، چهارم یا ششم) می تواند باعث ناهماهنگی در حرکت چشم ها و در نتیجه دوبینی شود.
۳. اختلال در مغز یا سیستم عصبی مرکزی
بیماری هایی مانند سکته مغزی، تومور مغزی، اماس (MS) و سایر مشکلات عصبی می توانند مسیر های کنترل بینایی را مختل کرده و منجر به لوچی و دوبینی شوند.
۴. تنبلی چشم (آمبلیوپی)
در کودکان مبتلا به لوچی، مغز برای جلوگیری از دوبینی، تصویر یک چشم را نادیده می گیرد. در صورت عدم درمان، این چشم ضعیف شده و تنبلی چشم ایجاد می شود. ارتباط تنبلی چشم با مشکلا بینایی دیگر را می توانید در این بلاگ ببینیند.
دوبینی ناشی از لوچی می تواند مشکلاتی مانند سردرد، خستگی چشمی، کاهش توانایی درک عمق و دشواری در انجام فعالیت های روزمره ایجاد کند. بنابراین، تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، مانند استفاده از عینک های منشوری، ورزش های چشمی، تزریق بوتاکس یا جراحی، می تواند تأثیر قابل توجهی در بهبود بینایی و کیفیت زندگی فرد داشته باشد.
به طور کلی، مدیریت صحیح لوچی نه تنها می تواند از دوبینی جلوگیری کند، بلکه به حفظ سلامت بینایی و جلوگیری از عوارض طولانی مدت مانند آمبلیوپی کمک می کند. از این رو، مراجعه به چشم پزشک برای بررسی علائم و دریافت درمان مناسب ضروری است.