عواملی که باعث تغییر شماره چشم می شوند: خیلی از افراد بعد از مدتی استفاده از عینک یا لنز، متوجه می شوند که دیدشان دیگر مثل قبل واضح نیست؛ یا باید به فاصله نزدیک تر بروند یا نوشته ها را تار می بینند. این حالت می تواند نشانه ای از تغییر شماره چشم باشد. اما سوال مهم اینجاست که عواملی که باعث تغییر شماره چشم می شوند، چه هستند؟ آیا این تغییر طبیعی است یا نشانه ای از یک مشکل جدی در بینایی؟
شناخت این عوامل به ما کمک می کند از پیشرفت شماره جلوگیری کنیم و بهتر از چشم هایمان مراقبت کنیم. در ادامه این مقاله دیدبرتر به بررسی مهم‌ترین عواملی می پردازیم که می توانند باعث بالا یا پایین رفتن شماره چشم شوند.
تغییر شماره چشم چیست و چرا اتفاق می افتد؟
تغییر شماره چشم به معنای ضعیف تر یا گاهی قوی تر شدن بینایی فرد در گذر زمان است. این تغییر معمولاً در قالب افزایش یا کاهش میزان نزدیک‌بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم دیده می شود. بسیاری از افراد تصور می کنند که بعد از گرفتن اولین عینک، شماره چشم ثابت می ماند؛ اما در واقع، عواملی که باعث تغییر شماره چشم می شوند، بسیار متنوع و گاهی اجتناب ناپذیر هستند.
در کودکان و نوجوانان، تغییر شماره چشم اغلب به دلیل رشد طبیعی بدن و ساختار چشم رخ می دهد. اما در بزرگسالان، این تغییر ممکن است نشانه‌ای از خستگی چشم، بیماری های زمینه ای مانند دیابت، یا حتی سبک زندگی ناسالم باشد.
از جمله عواملی که باعث تغییر شماره چشم می شوند می توان به استفاده بیش از حد از صفحه نمایش ها، نور نامناسب در محیط کار یا مطالعه، تغذیه نامتعادل، خواب ناکافی، مصرف دخانیات، یا استفاده نکردن از عینک مناسب اشاره کرد. حتی برخی تغییرات هورمونی، مانند بارداری یا یائسگی، نیز می توانند در نوسان شماره چشم نقش داشته باشند. این ها همگی علائم هشدار دهنده ضعف بینایی که نباید نادیده بگیرید هستند.
عواملی که باعث تغییر شماره چشم می شوند
شماره چشم به صورت طبیعی ممکن است در طول زندگی تغییر کند، اما وقتی این تغییر سریع یا غیرعادی باشد، باید به دنبال علت آن گشت. در ادامه، مهم‌ترین عواملی که باعث تغییر شماره چشم می شوند را به صورت دسته بندی شده برایتان بیان می کنیم:
تغییرات سنی و بلوغ
در دوران رشد (مخصوصاً بین ۶ تا ۱۸ سال)، تغییر شماره چشم بسیار شایع است. کره چشم در حال رشد است و این مسئله می تواند باعث بروز نزدیک‌بینی یا افزایش آن شود. در سنین بالاتر، به‌ویژه پس از ۴۰ سالگی، نیز تغییراتی مثل پیرچشمی رخ می دهد که موجب کاهش دید نزدیک می شود.
استفاده زیاد از موبایل، تبلت و کامپیوتر
تماشای طولانی مدت نمایشگر ها بدون استراحت، باعث خستگی چشم، خشکی، اختلال در تطابق و حتی افزایش موقت یا دائم شماره چشم می شود. این پدیده به نام سندروم بینایی کامپیوتری (CVS) شناخته می شود.
ژنتیک و سابقه خانوادگی
اگر والدین فرد دارای عیوب انکساری شدید باشند (نزدیک‌بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم بالا)، احتمال تغییر و پیشرفت شماره چشم در فرزندان بیشتر است.
بیماری های زمینه ای
بعضی بیماری ها مستقیماً بر سلامت بینایی اثر می گذارند، از جمله:
- دیابت: نوسان قند خون می تواند باعث تاری دید و تغییر شماره چشم شود.
- فشار خون بالا: می تواند باعث آسیب به عروق شبکیه شده و بینایی را تحت تأثیر قرار دهد.
- تیروئید، ام‌اس، بیماری های خودایمنی و… نیز می توانند به طور غیرمستقیم باعث تغییر شماره چشم شوند.
نور نامناسب محیط
مطالعه یا کار در نور کم یا خیلی شدید (مثلاً نور آفتاب مستقیم بدون محافظ چشم)، می تواند فشار زیادی به عضلات چشم وارد کند و در درازمدت موجب تغییر شماره چشم شود.
بارداری و تغییرات هورمونی
در دوران بارداری، به دلیل تغییرات هورمونی، برخی بانوان دچار تاری دید یا تغییر موقت شماره چشم می شوند که معمولاً پس از زایمان برطرف می گردد.
استرس، بی خوابی و سبک زندگی ناسالم
استرس مزمن، خواب ناکافی، مصرف سیگار و الکل، تغذیه ناسالم و کم آبی بدن می توانند عضلات چشم را تحت فشار قرار دهند و در طول زمان به تغییر شماره چشم منجر شوند.
استفاده نادرست یا نداشتن عینک مناسب
افرادی که با وجود نیاز به عینک از آن استفاده نمی کنند، یا از عینک با شماره اشتباه استفاده می کنند، چشم خود را برای دیدن مجبور به فشار بیشتر می کنند؛ این کار می تواند در مدت کوتاه باعث بدتر شدن بینایی و افزایش شماره شود.
بیماری های خاص چشمی
برخی بیماری های چشمی مستقیماً باعث تغییر شماره چشم می شوند:
- کرتاتوکونوس: نازک شدن قرنیه و تغییر شکل آن باعث افزایش سریع آستیگماتیسم می شود.
- آب‌مروارید (کاتاراکت): ممکن است باعث نزدیک‌بینی موقت قبل از رسیدن به مراحل پیشرفته شود.
- التهاب های چشمی مزمن: زخم های قرنیه، و خشکی شدید چشم هم می توانند در تغییر شماره نقش داشته باشند.
داروها و قطره های چشمی خاص
برخی دارو ها (مثل کورتون ها یا قطره های چشمی خاص) ممکن است فشار داخل چشم یا تطابق را تغییر دهند و به طور موقت یا دائم باعث تغییر شماره شوند.
همان‌طور که دیدید، عواملی که باعث تغییر شماره چشم می شوند بسیار متنوع اند؛ از سبک زندگی و تغذیه گرفته تا بیماری های سیستمیک یا حتی عادات اشتباه روزمره. برای پیشگیری از تغییر مکرر شماره چشم، بهترین راه، معاینه منظم توسط اپتومتریست، استفاده از عینک مناسب، رعایت بهداشت بینایی و سبک زندگی سالم است.
چگونه از تغییر شماره چشم پیشگیری کنیم؟
تغییر شماره چشم مشکلی رایج است که بسیاری از افراد با آن مواجه می شوند. خوشبختانه با رعایت چند نکته ساده و شناسایی به موقع عواملی که باعث تغییر شماره چشم می شوند، می توان از این روند جلوگیری کرد یا آن را کاهش داد که در ادامه به آن می پردازیم:
- معاینه منظم چشم ها: سالی یک بار توسط اپتومتریست معاینه شوید تا تغییرات احتمالی به موقع تشخیص داده شود.
- استفاده از عینک یا لنز با شماره دقیق: استفاده از عینک اشتباه یا نخوردن عینک در صورت نیاز، فشار زیادی به چشم وارد می کند.
- کاهش زمان استفاده از موبایل و مانیتور: استفاده مداوم از نمایشگر ها یکی از مهم‌ترین عواملی است که باعث تغییر شماره چشم می شوند. قانون 20-20-20 را رعایت کنید.
- نور مناسب هنگام مطالعه یا کار: نور کم یا خیلی زیاد، چشم را خسته می کند و در طول زمان باعث ضعیف شدن آن می شود.
- تغذیه سالم و خواب کافی: مصرف سبزیجات، ماهی و مواد حاوی ویتامین A، C، E و امگا ۳ در کنار خواب منظم، سلامت چشم را حفظ می کند.
- مدیریت بیماری های زمینه ای مثل دیابت و تیروئید: این بیماری ها می توانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم موجب نوسانات شماره چشم شوند.
در نهایت، با شناخت و مدیریت عواملی که باعث تغییر شماره چشم می شوند، می توان از ضعیف تر شدن تدریجی بینایی جلوگیری کرد. رعایت چند نکته ساده مثل معاینه منظم و استفاده از عینک مناسب، تأثیر زیادی در حفظ سلامت چشم دارد. برای مشاوره تخصصی و گرفتن نوبت معاینه دقیق چشم، با ما در پیج اینستاگرام دیدبرتر در ارتباط باشید.